Motocyklem na Bałkany – cz. I – Słowacja, Węgry, Rumunia, Serbia, Bośnia i Hercegowina

Podróż na Bałkany to kolejna 3-tygodniowa ucieczka od codzienności. Kondensacja emocji i wrażeń. Fragment roku, który pamięta się najbardziej. W przeciwieństwie do naszej pierwszej eskapady w Europę, tym razem miało być bardziej spontanicznie, beztrosko, nieprzewidywalnie. Brak zaplanowanych noclegów, wizyt, „obowiązkowych” punktów podróży. Był za to spotęgowany apetyt na przygodę, więcej odwagi, wiary w ludzi i pęd z nurtem zdarzeń i intuicji.

No to jedziemy!

Info o wyprawie:

Mapa wyprawy na Bałkany

ładowanie mapy - proszę czekać...

Nazwa śladu: | Dystans: km

Mapa wyprawy na Bałkany: 46.747177, 19.787250

utworzony na nazwa markera utworzony na odległość od aktualnej pozycji
	Transalpina - Ścieżka Olbrzymów Sebeș, Județul Alba, România
	Stół Olbrzymów (Masa Jidovului) Masa Jidovului, Județul Sibiu, România
	Przełęcz Urdele Transalpina, Rânca, Județul Gorj, România
	Transfogaraska - 100 km bajecznej trasy w Rumunii Bâlea Lac, Avrig, Sibiu, Romania
	Jezioro Balea Cascada Capra, Comuna Arefu, Județul Argeș, România
	Zamek Poenari Cetatea Poienari, Comuna Arefu, Județul Argeș, România
	Droga z Budvy do Parku Narodowego Lovcen Lovćen, Cetinje, Montenegro
	Dolovi Lovćen, Cetinje, Montenegro
	Droga z Lovcen do Kotoru Lovćen, Cetinje, Montenegro
	Stola - niedrogie noclegi u sympatycznej pani Stôla, Slovenská republika
	Pomnik Rockiego Rocky Balboa, Zitiste, Vojvodina
	Słoneczne Ranczo Sunčana Reka Recreation Centre, Mali Zvornik
	Mauzoleum na Górze Gucevo Gučevo, Banja Koviljača
	Droga na Szczyt Sveti Jure Sveti Jure, Biokovsko Selo, Chorwacja
	Wyspa Pag Pag, Croatia
	Droga z kanionu rzeki Pivy do Monastyru Ostrog Pivsko Jezero, Plužine, Czarnogóra
	Przełom rzeki Aluty (Olt) Brezoi, Vâlcea County, Romania
	Zapora wodna Bradisor Brezoi, Vâlcea County, Romania
	Przełęcz Groapa Seaca Brezoi, Vâlcea County, Romania
	Dolina Jiu Brezoi, Vâlcea County, Romania
	Droga przy Jeziorze Szkoderskim Jezioro Szkoderskie
	Kemping w miejscowości Donji Murici Donji Murići, Montenegro
	Most na rzece Tara Tara, Montenegro
	Kraina Durmitoru Durmitor National Park, Montenegro
	Monastyr Ostrog w skalnej grocie Manastir Ostrog, Danilovgrad, Montenegro
	Piaszczysta plaża przy Safari Beach Camping Safari Beach, Ulcinj, Montenegro
	Stary Bar Stari Bar, Montenegro
	Miasto Kotor Kotor, Montenegro

Słowacja: sąsiedzko i miło

Słowacja jest 6 razy mniejsza od Polski, ale aż 61 procent jej powierzchni stanowią tereny górzyste, przez co jedzie się przez nią przyjemnie i widokowo. Jadąc od Bielsko-Białej celowo wybieramy trasę w Słowacji wokół Tatr Wysokich, zahaczając po drodze Jezioro Liptowskie, zwane Morzem Liptowskim (Liptovská Mara). Kurorty turystyczne nie są przetłoczone, ceny w mniejszych miejscowościach, poza sezonem, wręcz atrakcyjne, a kontakt z miejscowymi bardzo łatwy dla Polaków ze względu na podobny język. W miejscowości, albo raczej wiosce, Stola udaje nam się wynająć cały apartament w cenie 10 euro od osoby, w dodatku prowadzony przez przesympatyczną Panią ex pedagog, która roztocza nad nami opiekę niczym nad gromadą swoich podopiecznych. ;)

Na Słowacji w małych miejscowościach nawet w sezonie można znaleźć apartament w cenie 10 euro (ok. 41zł) od osoby

Węgry: płasko, ale kulinarnie

Dnia drugiego wjeżdżamy na Węgry, w których jest zupełnie odwrotnie – większość to niziny i równiny, mało lasów, krajobraz silnie przekształcony przez człowieka. Dlatego do Węgier zazwyczaj jedzie się, aby spróbować słynnej kuchni, gulaszu, zobaczyć piękny Budapeszt lub największe jezioro Europy Środkowej – Balaton. My jedziemy ze Słowacji w linii prostej do Rumunii, więc z Węgier zapamiętujemy najbardziej błądzenie po mieście, wokół którego kładą akurat tory kolejowe. I optymistyczny pomysł Jokiego, aby w takim razie, skoro GPS się w tym wszystkim nie łapie, podążać za samochodem z rumuńską rejestracją… „Przecież oni na pewno wracają do siebie, więc akurat nas do Rumunii zaprowadzą!” – wnioskował. Po jakimś czasie siedzenia na zadku rumuńskich kierowców, widząc jak nasza trasa zaczyna nabierać na mapie GPS zupełnie odwrotnego kierunku do zamierzonego, porzucamy ów cwany plan. Z opresji ratują nas bardzo uprzejmi węgierscy robotnicy, którzy widząc, że jeździmy w kółko, po prostu wsiadają w samochód i kierują dwie przecznice dalej do, chyba tylko tubylcom znanego (nieoznakowanego), objazdu… Pytajcie ludzi, a nie zginiecie. ;)

Stew in Hungary is a must

Sunflower fields in Hungary were as common as rapeseed fields in Poland in the summer

Pokój z łazienką na Węgrzech w małej miejscowości można znaleźć w cenie 10 euro od osoby.

Ponoć kto nie spróbował na Węgrzech gulaszu i langos, czyli przekąski w formie placka, ten nie zasmakował Węgier w ogóle. W restauracji podano nam menu dedykowane chyba obcokrajowcom. Ceny były przekreślone długopisem i obok wpisane wyższe – szczyt taktu i elegancji. A my celowo szukaliśmy jakiejś na oko bardziej domowej knajpki, w małej mieścinie. Zobacz przykładowe ceny w węgierskiej restauracji w forintach. W przeliczeniu 1zł to ok. 74 forintów.

Rumunia: dzika, swojska, przyrodnicza

Co wiecie o Rumunii? Z czym Wam się kojarzy? Cyganie? Dracula? Polska 30 lat temu? My też mieliśmy tylko zlepek skojarzeń, posłyszanych historii, niedawnych zachwytów znajomych i tym bardziej chcieliśmy to wszystko skonfrontować z rzeczywistością, doświadczyć. Nie mówiąc już o kluczowych elementach wyprawy, jaką były dwie najsłynniejsze w Europie trasy motocyklowe: Transalpina i Transfogaraska.

W mieście pojawiają się ni stąd ni zowąd cyganiątka, przeszkolone, proszące o pieniądze w języku stosownym do naszych rejestracji, czyli: „Daj pieniądze, daj!”. Jesteśmy przygotowani na takie sytuacje i do miast wjeżdżamy z tankbagiem pełnym cukierków. Romowie wywodzą się z Indii i choć są obecnie największa mniejszością w Rumunii, sami Rumuni z naszej obserwacji zazwyczaj ich nie lubią i przepędzają, gdy staną na ich drodze lub otoczą turystów. Poza tym miasta nie różnią się jakoś znacznie od polskich. Co jakiś czas widać kontrasty – drogie luksusowe samochody pod hotelami, nieco dalej obdrapana dzielnica (ale czy w Polsce tak nie bywa?).

Poza miastami jest baśniowo. Być może ten tajemniczy, mglisty klimat, folklor na tle gór, czas jakby zatrzymany w wioskach. Wszystko to sprawia, że mamy chwilami wrażenie przygody ze snu, z dzieciństwa, kiedy na polskich wsiach też można było zawsze zastać (i poczuć ;) ) tradycyjne gospodarstwa, po kilka krówek, świniaków, stado kur, pługi na polach, snopy siana, kobiety w chustach niosące chrust. Powietrze jest rześkie, krajobraz poza piękny, górzysty.

Na samej granicy w Rumunii przed niepotrzebnym zakupem winiet chronią nas rumuńscy motocykliści – serdeczni, przyjacielscy, od razu służą poradami i wskazówkami. Podajemy więc dalej to co nam doradzili: unikajcie stacji benzynowych Lukoil i Rompetrol, po tankowaniu tam możecie odczuć zdecydowanie mniej mocy w motocyklu i więcej strzałów z wydechu; absolutnie nie tankujcie na małych, „niezależnych” stacjach, one są najgorsze; polecane stacje: MOL, Agip; stacje klasy średniej: Petrom, OMV (zdarzają się domieszki wody w paliwie, ale to zależy od działań personelu).

Jeśli szukamy taniego pokoju, zajeżdżając na wioski warto pytać tubylców o miejsca noclegowe. My w ten sposób znaleźliśmy pokój 6-osobowy z łazienką, w ogóle nieoznakowany jako miejsce noclegowe. Kosztował on nas ok. 25 zł od osoby. Motocykle zaparkowaliśmy w szopie przy budynku. Nikt ich nie ruszył.

Chwila zgrozy na grani

Pogoda nas raczej nie rozpieszcza. Bywa, że jedziemy w deszczu. Nie dołuje nas to jednak w ogóle. Wszystko jakby pasuje. Te mgły nad górami, chwilami tęcze i przebłyski słońca. Zapach powietrza, taki charakterystyczny po deszczu. Jest dobrze, aż tu nagle… zaczyna pękać nam tylna opona, choć kupiona była tydzień przed wyjazdem! Owszem, cena średnia i producent średni, nie liczyliśmy na wiele sezonów z tym produktem, ale żeby po tygodniu taka kicha? Mitas E-08, przemianowany od tamtego czasu na Szitas. No opona nam normalnie pęka w kilkunastu miejscach! A tu mokro, ślisko, mgliście i my 2 tysiące metrów nad poziomem morza, dziką Transalpiną, w mleku nad przepaściami. Staramy się o tym nie myśleć, jak już jedziemy to byle do przodu, warto przeżyć, bo jeszcze tyle przed nami!

Dowiedz się więcej o Transalpinie

Na ratunek do „stolicy enduro”

Udało się! Wyjeżdżamy z mleka do miejscowości Ranca. Miejscowość od niedawna. Same świeżo postawione domki, restauracje, pensjonaty. Komercja skutecznie pnie się w górę trasy, aby zatrzymać wszystkich entuzjastów Transalpiny na nieco dłużej w tych stronach. Z pomocą deszczu i pękającej opony nie jest to trudne. Wybieramy restaurację z dużym tarasem i widokiem na góry. A co, po takich stresach trzeba odreagować.

Kelner przemiły, okrywa wełnianym kocykiem i oferuje dużo specjalności i dodatków do tych specjalności (i rachunku przy okazji) oraz pokój w promocyjnej cenie. W momencie, gdy zaczyna lać naprawdę konkretnie i my już władowani z kuframi do pokoju, promocyjna cena już nie jest aktualna. Nieładnie. Być może dlatego, że przed momentem popełniłam mega gafę i ze zmęczenia zamiast w lejach, zapłaciłam temu panu za kolację w euro, czyli ponad trzykrotnie więcej (!), nie zapominając o napiwku za tak wyśmienitą obsługę. Uznał chyba, że śpimy na kasie i jakieś tam obiecane zniżki są w ogóle zbędne. Ja oczywiście nieświadoma do momentu, gdy Joki zagląda w portfel i pokazuje pustą przegródkę z euro. Zalewa mnie falą gorąca. Nasz budżet na kolejne dobre kilka dni wyprawy już spokojnie spoczywa na dnie kieszeni przemiłego kelnera z błyskiem w oku. Ale nie jest to na szczęście zły, nikczemny człowiek. Po psychologicznej rozmowie z kelnerem sytuację udaje się opanować, waluty sprostować. A z pobytu też tyle tego dobrego, że otrzymujemy bezcenne rady co dalej począć z tą naszą oponą. „Nie ma wyjścia, musicie zawrócić na Sibiu. Tam odbywają się imprezy enduro, więc gdzie szukać opony jeśli nie tam?” – przekonują tubylcy.

Co prawda miało być inaczej, mieliśmy jechać już prosto na Serbię, aby mieć więcej czasu na wypoczynek w Czarnogórze, ale z taką oponą nasza wycieczka może skończyć się w każdej chwili, więc nie ma wyjścia.

Dziś wiemy, że tak miało być, że gdyby nie Szitas, nie byłoby też tych wielu pamiętnych zdarzeń, które ubarwiły całą podróż…

Nie przejechalibyśmy na przykład przez malowniczy wąwóz, gdzie emocje spotęgowała wataha dzikich psów, goniących nas z parkingu.

Nie dojechalibyśmy cali okryci deszczem (ale nie zmoknięci, bo w końcu w skompletowanej po swojemu motocyklowej odzieży przeciwdeszczowej) do nieistniejącego sklepu motocyklowego w mieście Sibiu, zwanego stolicą enduro, aby dowiedzieć się, że w całej Rumunii nie mają opony dla nas. Tak właśnie, po kilku godzinach jazdy w deszczu z pękającą oponą dojechaliśmy do celu, a tam sklep, który miał nas doposażyć, okazał się być sklepem z częściami tylko do samochodu. Sprzedawca chciał nam bardzo pomóc, obdzwonił wszystkich znanych mu producentów i dystrybutorów i okazało się, że lipa, sezon motocyklowy w Rumunii skończony, nawet w Bukareszcie nam nie pomogą.

Gdyby nie Szitas to nie wylądowalibyśmy też w takim bardzo uroczym pensjonacie, w świecie lalek, pajacyków i kokardek w Sibiu (koszt za noc ok. 50zł od osoby).

Eh, nie zobaczylibyśmy nawet pięknej Drogi Transofogaraskiej w Górach Fogaraskich! Mglistego smoka goniącego nas po meandrach dróg, dzikich koni i osłów pasących się na zielonych zboczach.

Nie zrobilibyśmy też tego filmu…

Zobacz informacje o Drodze Transfogaraskiej

I… nie spotkalibyśmy Józsefa, pchającego motocykl, któremu chcieliśmy pomóc, ale to on pomógł nam.

I jego przyjaciół. Nie spędzilibyśmy kolejnych w 2 dni z tak świetną ekipą. I na pewno nie dotarlibyśmy tak szybko (!) do Nowego Sadu jak z nimi.

I nie przejechalibyśmy tej drogi z nimi:

A już w samej serbskiej mieścinie … nie zobaczylibyśmy osobliwego pomnika, który niejako patrona miasteczka Zitse prezentuje… Rocky we własnej osobie. Ponoć jest on tam symbolem walki mieszkańców z często nawiedzającymi niegdyś kataklizmami. Ma dodawać siły i odwagi. Gdzież byś w Polsce takiego patrona uraczył?! :)

A potem zapewne nie poznalibyśmy Snezeny, ukochanej Józsefa, nie nocowalibyśmy pod jego dachem, nie zjedli razem smakowitego burka, no i nie kupili od jego znajomego opony, która poniosła nas w dalszą trasę i służy nam do dziś.

Bo tego typu problemy często są w trasie generatorem najlepszych przygód i znajomości. Integrują z innymi ludźmi, na których jesteśmy zdani i którym pomoc sprawia radość. Już nie mówiąc o wsparciu w motocyklowej rodzinie, które jest obecne zawsze i wszędzie. József miał awarię motocykla, pchał go i nie było chyba żadnego motocyklisty, który mijając go nie zapytał czy wszystko w porządku, jak może pomóc. On odmachiwał, że ok, da sobie radę, bo tak naprawdę jego przyjaciele już gdzieś tam załatwiali lawetę z najbliższej wioski. Człowiek, który załadował jego motocykl nie chciał wziąć ani grosza i załatwił dalszy przewóz u kolegi, który oderwał się od swoich rzeczy, przyjechał skądś tam, aby eskortować maszynę dalej. Potem z kolei znalazł się mechanik, który migiem zabrał się za reperację, by następnego dnia Joseph mógł już śmigać z nami do Nowego Sadu. A potem Joseph pomagał nam. Bardzo pomagał, praktycznie rozwiązał wszelkie nasze możliwe problemy, łącznie z brakiem pamięci na kartach w aparacie i kamerce. Dużym fartem pracował akurat u producenta takich rzeczy. I ugościł nas, przenocował, pokazał miasto, opowiedział historię.

A historia Józsefa była też przecież naszą historią, współczesną, całkiem niedawną. Milosevic, Kosowo, bomby. Co my z tego pamiętamy? W telewizji mówili, że tam niebezpiecznie, że wojna w Kosowie. Ale co, dlaczego, z kim i jak? Jako młodzież nie wnikaliśmy, tłukliśmy za to na historii wszystkie możliwe daty bitew średniowiecznych i rodowe koligacje obłąkanych władców Europy. A tymczasem, 15 lat temu (1999r.), Nowy Sad został zbombardowany przez samoloty NATO w odpowiedzi na wojskową ingerencję Milosevica w Kosowie.

Najbardziej ucierpieli oczywiście cywile. Ponad 2 500 ofiar, 5 000 ciężko rannych. Nasi przyjaciele z Serbii ukrywali się przez 2 miesiące w domu, szkoły zostały też ostrzelane. Do dziś nie rozumieją czemu miało to służyć. Przecież oni nie mieli wpływu na decyzje polityków, czym mieszkańcy Nowego Sadu i dzieci (!) zasłużyły sobie na taki dramat. Ale te aspekty zostały przemilczane w mediach.

Tak więc i my przed wyjazdem do Serbii mieliśmy tylko przed oczami obraz strażników na granicy uzbrojonych w kałasznikowy, chuliganów rzucających się na ulicy z kijami bejsbolowymi. Tak, takimi historiami co niektórzy nas karmili, że Serbia taka groźna. Z tego wszystkiego naprawdę mieliśmy trochę stracha i postanowiliśmy przejechać przez ten kraj tak szybko jak się da. W konfrontacji z rzeczywistością śmialiśmy z tego wraz z poznanymi Serbami. Po raz kolejny przekonaliśmy się, że to podróże uczą świata naprawdę i potrafią bardzo mocno zaskoczyć, gdy oczywiste oczywistości okazują się w rzeczywistości wręcz absurdalne.

Bardzo polubiliśmy Serbię i Serbów. Nasz kolega z Polski, który podróżował po Bałkanach stwierdził, że Polak i Serb przy kuflu piwa jak dwa bratanki. „Serbowie to taki specyficzny, ale świetny naród” – mówił – „na początku zawsze ostrożni, z dystansem, ale jak już się przełamie pierwsze lody i postawi kolejkę to wspólna rozmowa i zabawa do rana w najlepsze gwarantowana, jakby starzy znajomi się spotkali!”.Chyba coś w tym jest. Na wyprawie dzielę się tym spostrzeżeniem z samymi Serbami, gdy pytają dlaczego Polacy tak bardzo lubią Serbię, bo takie mają wrażenie widząc wielu turystów z Polski. W odpowiedzi na ową teorię kolegi uśmiechają się przytakując, bo rozmowa toczy się właśnie przy wspólnym wieczornym piwie i serbskiej rakija, którą częstuje gospodarz zajazdu, emerytowany już motocyklista. :)

Serbska sielanka na Słonecznym Ranczo

Z żalem opuszczamy nowych przyjaciół i ruszamy w kierunku Bośni. Cieszy perspektywa spotkania ze znajomymi z Bielsko-Białej, którzy wkrótce dołączą, aby trasę kontynuować razem. Nawigacja GPS nam się trochę mota, ale chyba nie mogła wywieźć nas lepiej. Tuż przy samej zachodniej granicy z Bośnią, u podnóża gór, zajeżdżamy na ranczo Suncana Reka.

Łąka z kucykami, hamaki, balkony nad czystą rzeką, kamienista plaża, restauracja ze swojskim jadłem, ludowymi koncertami wieczorem, kurakami biegającymi po klepisku, alejka spacerowa, kapliczka, wszystko w otoczeniu pagórków i pól kukurydzianych. Ceny zbliżone do polskich kurortów / agroturystyki. Długo się nie zastanawiamy – to tu zaczekamy na Marcina i Martynę, miłośniczkę koni, na pewno jej się też tu spodoba.

Jadąc przez Serbię na Bośnię warto tam zahaczyć. Możecie zobaczyć jak tam dojechać na zamieszczonej wyżej mapce, zaznaczamy tam wszystkie opisywane miejsca. Stamtąd z kolei blisko do Góry Gucevo, na którą jedzie się przyjemną leśno-łąkową krętą trasą.

Bośnia: tunele, wąwozy, góry i pszczoły

Tym razem Bośnia jest dla nas (niestety!) tylko przejezdym krajem. Nie zajeżdżamy do słynnego Mostaru, nie mamy okazji spróbować burka, ćevapčići, sarmy czy rahatu. Dość spieszno nam do Czarnogóry. Jedziemy wzdłuż granicy, więc górami. Dzięki temu jest kręto, leśno, chwilami widokowo. Po drodze sporo tuneli, przejazdy przez wąwozy. Pszczoły są trochę fatum tej wyprawy. Joki zostaje ukąszony po raz drugi w czasie jazdy. Co za niefart żeby ów drobny owad wpadł za kołnierz kurtki motocyklowej i dziabnął w dwóch miejscach w plecy. No cóż, jedne z tych bardziej oryginalnych motocyklowych niebezpieczeństw. Ja jestem pełna podziwu dla braku paniki, która mogłaby nas zguibić gdybym to ja padła ofiarą. Koduję sobie na przyszłość: „coś Cię kąsa, przeżyjesz, tylko nie wrzeszcz i nie skacz na motocyklu przy 80 km/h.”

Bośnia pozostaje więc dla nas trochę takim niedkonaniem. O jej pięknie mamy wkrótce okazję posłuchać od rodowitego mieszkańca, sympatycznego młodego chłopaka, który z narzeczoną otworzył bar w Czarnogórze, w którym wybawia nas z nocnej głodowej opresji.

O dalszych przygodach i  największych wspaniałościach bałkańskiej wyprawy dowiecie się w kolejnej części relacji.

Wybierasz się też na Bałkany i masz pytania odnośnie Słowacji, Węgier, Rumunii czy Serbii? Zapraszamy do komentarzy, postaramy się podzielić wszelkimi pomocnymi spostrzeżeniami. Podobno niektórzy nie mieli takich jak my trudności z oponą w Rumunii. Gdzie w takim razie szukać tam ratunku? Ktokolwiek był, wie, zachęcamy, aby się podzielił, wszyscy skorzystają. Część kolejna o Czarnogórze i Chorwacji już wkrótce.